روانشناسي نوين

راهنمايي مناسب براي والدين:

ما در اين مقاله تعدادي از شايع ترين علايم افسردگي نوجوانان را برخواهيم شمرد. اگر چه اين علايم به صورت مستقيم با علايم افسردگي اساسي در ارتباط نيستند اما بسيار شبيه اين علايم هستند. اگر تعدادي از ويژگي هاي زير در يك نوجوان مشاهده شود، اين احتمال وجود دارد كه به افسردگي اساسي مبتلا باشد.

احساس اندوه، گريه كردن و بغض مداوم
نوجوانان ممكن است اندوه شديد خود را بوسيله ي كارهاي مانند پوشيدن لباس هاي سياه، نوشتن اشعار غمناك، يا شيفتگي به موسيقي هايي با مضمون هاي پوچي گرايي، ابراز كنند. ممكن است بدون هيچ دليل مشخصي گريه كنند.

نا اميدي و درماندگي
نوجوان ممكن است احساس كند زندگي ارزش زندگي كردن را ندارد يا حتي ارزش تلاش براي حفظ ظاهر مناسب و نظافت فردي را ندارد. انها ممكن است باور داشته باشند كه يك وضعيت منفي هرگز تغيير نخواهد كرد و به آينده ي خود بدبين شوند.

كاهش علاقه به فعاليت ها، يا ناتواني در لذت بردن از فعاليت هايي كه قبلا از انجام آنها لذت مي بردند.
نوجوان ممكن است نسبت به مسائل بي تفاوت شده و از كلوب ها، ورزش، و ديگر فعاليت هايي كه زماني از انجام آنها لذت مي برده است فاصله بگيرد. هيچ كدام از آنها ديگر براي نوجوان افسرده جذابيتي ندارند.

خستگي مداوم و بي انرژي بودن
نداشتن انگيزه و انرژي در غيبت در كلاس ها و نرفتن به مدرسه نمود پيدا مي كند. در اينجا مي توان كاهش معدل نمرات مدرسه را ناشي از كاهش تمركز و توان ذهني دانست.

انزواي اجتماعي، ضعف در برقراري ارتباط
ارتباط او با خانواده و دوستان كمرنگ مي شود. نوجوان ممكن است از حظور در دورهمي هاي خانوادگي و مراسم ها اجتناب كند. نواجواني كه پيش از اين زمان زيادي را با دوستان خود مي گذراند، اكنون ممكن است بيشتر زمان خود را در تنهايي و بدون انجام فعاليت خاصي بگذرانند. نوجوان ممكن است ديگر نخواهد احساسات خود را با ديگران در ميان بگذارد، و باور داشته باشد كه در اين دنيا تنها است و هيچ كسي وجود ندارد كه به حرف هاي او گوش دهد و يا حتي به او اهميت دهد.

اعتماد به نفس پايين و احساس گناه
نوجوان ممكن است براي رويدادهاي منفي به دنبال مقصر بگردد. آنها ممكن است احساس شكست كنند و در مورد توانايي ها و ارزشمندي خود ديدگاهي منفي پيدا كنند. ممكن است احساس كنند كه به اندازه ي كافي كارآمد و توانمند نيستند.

حساسيت بسيار بالا در قبال احساس طردشدن يا شكست
با اعتقاد به اين كه فردي بي ارزش هستند، نوجوانان افسرده با مواجه شدن با هرگونه طرد شدگي و يا احساس عدم موفقيت حتي به ميزان بيشتري افسرده مي شوند.

ضعف در برقراري ارتباط با ديگران
نوجوان ممكن است ناگهان انگيزه ي خود را براي حفظ روابط دوستانه خود از دست داده و از ديدن دوستان و صحبت كردن با آنها دست بكشد.

منبع : كودك و نوجوان-علائم مهم افسردگي در نوجوان

راهنمايي ها و ابزارهاي براي كمك به خود و يا يك دوست
سال هاي نوجواني مي تواند سخت باشد و احساس غم كردن و يا تحريك پذيري در آن زمان و حتي پس از آن كاملا عادي است. اما اگر اين احساسات از بين نروند و يا به حدي تشديد شوند كه نتوانيد آنها را مديريت كنيد، ممكن است از افسردگي رنج ببريد. خبر خوب اين است كه مجبور نيستيد اين احساسات افسرده را تجربه كنيد. كمك در دسترس شماست و شما قدرت بيشتري از چيزي كه فكر كنيد، نسبت به خلقتان داريد. چيزهاي زيادي وجود دارد كه شما مي توانيد براي تغيير احساسي كه داريد انجام دهيد و از امروز شروع كنيد تا احساسات خوبي داشته باشيد.

افسردگي دوران نوجواني چيست؟
افسردگي نوجواني خيلي بيش تر از احساس غم و يا احساس خلق پايين موقت است. اين يك اختلال خلق جدي و ناتوان كننده است كه مي تواند روشي كه شما فكر مي كنيد، احساس مي كنيد و عملكرد زندگي روزمره شما را تغيير دهد. زماني كه شما افسرده ايد، ممكن است احساس نا اميدي و بي كسي كنيد و فكر كنيد كه هيچ كسي نمي تواند شما را درك كند. اما افسردگي در نوجوانان بيش از چيزي كه فكرش را بكنيد شايع است. شما تنها نيستيد و افسردگي شما يك مورد نا اميد كننده نيست. حتي اگر اين احساس را بدست بدهد كه افسردگي هيچ وقت بهبود پيدا نخواهد كرد، با اين وجود چيزهاي بسياري وجود دارد كه شما مي توانيد براي كمك به خود انجام دهيد تا شروع به بازيابي تعادل خود كرده و احساس مثبت بيشتر، پر از انرژي و سرشار از اميدي داشته باشيد.

براي مطالعه بيشتر:

افسردگي در كودكان و نوجوانان

علائم افسردگي نوجواني

علائم و نشانه هاي افسردگي نوجواني
به سختي مي توان دقيقا گفت كه افسردگي چگونه احساس مي شود- و تمام نوجوانان هم به يك شيوه افسردگي را تجربه نمي كنند. با اين حال، برخي از مسائل و علائم مشترك وجود دارد كه ممكن است در صورت افسرده بودن تجربه كنيد:

– شما دائما احساس ناراحتي، اذيت شدن و يا عصبانيت مي كنيد.

– هيچ چيزي ديگر سرگرم كننده نيست و شما علتي براي سرگرمي نمي بينيد.

– شما در مورد خودتان احساس بدي داريد- بي ارزشي، گناهكار بودن و يا به نوعي “اشتباه” بودن.

– شما بيش از حد مي خوابيد و يا اصلا به اندازه كافي نمي خوابيد.

– شما ممكن است سردردهاي مكررو غير قابل توضيح و يا ديگر مشكلات فيزيكي داشته باشيد.

– همه چيز و هر چيزي باعث گريه شما مي شود.

– بدون اين كه هيچ گونه تلاشي كرده باشيد وزن از دست مي دهيد و يا وزنتان زياد مي شود.

منبع : كودك و نوجوان-راهنماي جامع نوجوانان براي افسردگي 1

همزمان با رشد جنسي كودكان كه از دو سالگي آغاز مي شود، توجه ان ها به اندام هاي جنسي نيز افزايش پيدا مي كند.

كودكان ممكن است به دلايل مختلفي دست به تحريك خود و خود ارضايي بزنند.

با افزايش سن و رسيدن به دوره ي بلوغ، ماهيت تمايلات كودك تغيير مي كند و به ديل تغييرات هوروموني بدن، نوجوان باانگيزه هاي جديدي دست به عمل خودارضايي مي زند.

در هر دو مرحله آگاهي صحيح والدين از ويژگي هاي رشد جنسي فرزندان مي تواند بسيار موثر باشد و از ايجاد مشكل پيشگيري كند.

چرا كودكان و نوجوانان به اعضاي تناسلي شان توجه مي كنند؟
به طور كلي اين مساله مي تواند ناشي از چهار علت باشد:

غريزه كنجكاوي نسبت به اين ناحيه از بدن كه معمولا كودكان از حدود 2 سالگي نسبت به اندام و اعضاي بدن خود توجه نشان مي دهند.
خارش و تحريك موضعي در اعضاي تناسلي و مقعد به علت ورم، كرمك، تنگي شلوار و نامنظمي محل ختنه و بيماري هاي پوست در نواحي مذكور كه باعث توجه بيشتر كودك به اين ناحيه مي شود.
3) فريفته شدن يا يادگرفتن استمناء از ديگران. همچنين ممكن است مادري براي ابراز محبت يا آرام كردن فرزندش، هنگام تعويض پوشك با اندام تناسلي او بازي كند.
لذتي كه كودك از اين عمل مي برد مي تواند منجر به تمايل نسبت به تكرار اين عمل شود و به آرامي كودك را به سمت استمنا سوق دهد.

بلوغ و تغييرات فيزيولوژي ناشي از آن به همراه ترشح هورمون هاي جنسي كه باعث ايجاد تمايلات و تحريكات جنسي مي شود.

خودارضايي كودكان
به عنوان والد، لازم است تا بين استمناء (خودارضايي) نامكرر كه چندان مهم نيست و استمناءهاي غيرقابل كنترل و اجباري كه نشانه اي از اختلال خفيف رواني در فرد است تفاوت قائل شويد.

لازم است بدانيد كه در مورد اول احتياجي به درمان نيست و مساله با مرور زمان قابل حل است.

به عبارت ديگر، كودكان در مقطعي از رشد نسبت به اندام هاي جنسي خود مانند ساير قسمت هاي بدن، احساس كنجكاوي پيدا مي كنند .

با هدف اكتشاف تن، دست به عمل خودارضايي مي زنند كه به مرور زمان برطرف خواهد شد.

در اين بازه ي زماني، هدف كودك از تماس با بدن خود، كسب لذت جنسي نيست و او اندام جنسي خود را به همان طريقي لمس مي كند كه انگشت پايش را.

درمان خودارضايي كودكان، چه وقت و چگونه ؟
در صورتي كه كودك تان به صورت اجباري و غير قابل كنترل، دست به خودارضايي مي زند، نياز به كمك، مساعدت و درمان وجود دارد.

در اين مورد بايد وضعيتي كه كودك را مجبور مي كند خودش را بدين وسيله تسكين داده و كسب لذت نمايد پيدا كرده و اصلاح كنيم.

از افزودن احساس گناه و تقصير در فرزند خودداري كنيد.

منبع : كودك و نوجوان-دانستني هاي جامع خود ارضايي كودكان و نوجوانان و روش هاي درمان آن

پژوهشي در سال 1382 درباره بررسي نيازهاي نوجوانان دانش آموزان كشوردر خرده فرهنگ هاي مختلف ايران انجام شده است. يكي از سوال هاي پژوهشي اين بودكه نيازهاي اموزشي و تربيتي دانش آموزان كدامند؟ پاسخ هاي دانش اموزان در جدول شماره 1-1 تنظيم شده است.

در اينن جدول مشاهده مي شود، كه دانش آموزان نوجوان روابط گرم و رعايت حقوق متقابل در خانواده، نياز به داشن احساس اعتماد و امنيت در محيط خانواده و احترم گذاشتن به قانون، ضرورت اننجام دادن فرايض ديني، داشتن اطلاعات مربوط به دوره ي بلوغ و تغييرات جسمي و جنسي، آگاهي از اصول بهداشتي، ضرورت رفتن به مدرسه، اهميت توجه والدين به امر تغذيه و بهداشت نوجوانان و نيزز به سبب ضرورت ارتباط با جنس مخالف ومسئله ازدواج، اهميت آشنايي پيش ازازدواج دختران و پسران با يكديگر را مورد تاكيد قرار داده اند. همچنين اهميت دادن نوجوانان دبيرستاني به ضرورت اعتقادات مذهبي والدين با ميزان عمل كردن آن ها به اين اعتقادات، نشان دهنده ي حساسيت انان به صداقت والدين در زمينه هماهنگي قول و عمل آن هاست. ضرورت انجام دادن فعاليت هاي ورزشي براي حفظ سلامت نوجوانان نيز مورد توجه اين دانش آموزان قرار گرفته است.

جدول شماره 1-1 جدول نيازهاي آموزشي و تربيتي

شماره اولويت نيازها درصد فراواني
1 ارج نهادن به روابط گرم و صميمي، در ميانن اعضاي خانواده 32/95
2 ضررت رفتن به مدرسه 58/93
3 اعتماد والدين به نوجوان 64/92
4 اهميت آشنايي دختران و پسران با يكديگر پيش از ازدواج 10/90
5 ايجاد احساس امنيت و آرامش در نوجوان در كنار خانواده 36/89
6 توجه كردن والدين به تغذيه و بهداشت نوجوان 10/89
7 ضرورت انجام دادن فرائض مذهبي 10/89
8 آگاهي يافتن از اصول بهداشتي 36/88
9 لزوم هماهنگي اعتقادات مذهبي والدين با ميزان عمل كردن آن ها به اين اعتقادات 10/88
10 ضرورت انجام فعاليت هاي ورزشي براي حفظ سلامت نوجوان 06/88
11 ضرورت حمايت نوجوان از سوي والدين در مواقع بحراني و بروز مشكلات 92/87
12 اهميت احترام و رعايت حقوق متقابل در خانواده 54/87
13 نياز به تأييد و پذيرفته شدن در ميان اعضاي خانواده 40/87
14 داشتن اطلاعات لازم درباره بلوغ و تغييرات جسمي، جنسي و رواني 74/86
15 اهميت احترام گذاشتن به قوانين در بازي ها، ورزش ها و ديگر فعاليت هاي گروهي 64/86
نوجوانان دانش آموز همچنين نياز به حمايت شدن از سوي والدين در مواقع بحراني و بروز مشكلات را به عنوان نيازي جدي مورد تأكيد قرار داده اند.

همچنين بر اساس سؤالات باز پسرسشنامه، 4 مورد از مهم ترين نيازهاي دانش آموزان نوجوان درباره والدين عبارت بودند از: درك كردن نوجوانان (12 درصد)، اهميت دادن به خواسته هاي نوجوانان (11 درصد)، ايجاد محيطي آرام براي تحصيل (8درصد) و تبعيض قائل نشدن ميان فرزندان (7 درصد).

شرفي نيز (1374) مجموعه نيازهايي كه نوجوانان مدارس راهنمايي دارند را شامل نيازهاي زير مطرح كرده است:

* همه ي نوجوانان راهنمايي نياز دارند تا استعدادهاي خود را كشف كنند و تجارب اساسي و بنيادين را براي كفايت شغلي و حرفه اي كسب نمايند.

* همه ي نوجوانان راهنمايي نياز دارند تا رشد كنند و از حيث فيزيكي و ذهني سلامت لازم را به دست اورند.

* همه ي نوجوانان راهنمايي نياز دارند در فعاليت هاي اجتماعي مدرسه و امور شهروندي جامعه ي خود مشاركت جويند و موقعيت خود را به وضعيتي كه بزرگسالان از حيث شهروندي دارندف نزديك گردانند.

منبع : كودك و نوجوان-نيازهاي نوجوانان

در تجربه ي تعارض، نكته ي مهم آن مي باشد كه؛ تعارض بايد در هر صورت به گونه اي رفع و حل شود. بهترين انتخاب از بين انتخاب هاي نامناسب گزينش مي شود، و شخص مسئوليت انتخاب و همچنين زيستن با آن را مي پذيرد. اگر شخص در حل تعارض، دچار شكست بشود، به طور معمول به تنش هاي عاطفي شديد و عدم بروز رفتار سازگارانه مبتلا مي شود.

تجربه ي تعارض در زندگي هركسي، امري عادي و معمولي به نظر مي رسد. به همين دليل؛ داشتن توانايي در حل تعارض، از اهميتي ويژه برخوردار مي باشد.

مقالات مرتبط:

رفتارهاي نابهنجار در نوجوانان

مديريت رفتارهاي پرخطر نوجوانان

بديهي است شخص، خصوصا كودك و يا نوجوان، به طور معمول در مورد ماهيت تعارض و حتي وجود آن در خودش، كاملا آگاه و روشن نيست، ولي انواع مختلفي از رفتار ها بيانگر وجود تعارض در شخص مي باشند و مطالعه درباره ي كود ك و نوجوان و همچنين موقعيت او، احتمالا سبب آشكار شدن ماهيت يك تعارض خاص در او مي شود.

علائم رفتاري در تعارض:
1) نسبت به انجام دادن تصميميات شخصي، بي ميلي نشان مي دهد.

2) به ديگران براي راهنمايي و تصميم گيري اتكاء مي كند.

3) در موقعيت هاي مدرسه اي، واكنش هاي تعارضي كه در رفتار كلامي و عاطفي شخص نمايان مي شود.

4) همانند موج، هرلحظه به سويي رفتن، از جمله علائم وجود تعارض در شخص مي باشند. در روشن و آشكار ساختن ماهيت تعارض در نوجوانان، مشاوره مي تواند كمك به سزايي داشته باشد.

منبع : كودك و نوجوان-تعارض در كودك و نوجوان و حل آن

با شروع سن بلوغ و آغاز دوره ي نوجواني آموزش هاي جنسي تبديل به يكي از اساسي ترين موضوعات مي شوند.

لازم است تا آموزش مسائل جنسي به نوجوانان بايد با ظرافت انجام گيرد. هرچند ممكن است شما به عنوان والدين چنين احساس كنيد كه از آمادگي و اطلاعات لازم براي پاسخ گويي به سئوالات نوجوان برخوردار نيستيد ولي بهتر آن است كه آموزش در منزل و از زبان خود شما به عنوان دلسوزترين فرد براي فرزندتان صورت گيرد.

در بسياري از موارد، عدم آگاهي والدين از شيوه ي صحيح ارايه ي آموزش هاي جنسي باعث مي شود تا نوجوان‌ از طريق دوستان و همسالان پاسخ بسياري از سؤالات خود را به دست آورد كه در برخي موارد گمراه كننده است و زمينه را براي انحراف نوجوان آماده مي‌سازد.

با ادامه ي مطلب همراه باشيد تا شما را با نكات اساسي تربيت جنسي نوجوانان بيشتر آشنا كنيم.

آموزش هاي جنسي به نوجوانان چگونه انجام شود؟
آموزش به نوجوان بايد در دو قسمت انجام شود:

1. تشريح و بحث در مورد وضعيت ظاهري و چگونگي بهداشت بدن
در مورد دختران با شروع مرحله بلوغ، آگاهي و صحبت كردن در مورد آن را شروع كنيد تا با بروز برخي حالات در خود دچار شوك نشود

2. مسائل اخلاقي، خطرات و فوايد مسائل جنسي
بخش مهمي ا ز آموزش هاي جنسي آن است كه بتوايند در مورد حقايق جنسي با فرزندتان صحبت كنيد. در اين زمينه لازم است از هرگونه دروغ پرهيز كنيد و حقايق را بيان كنيد.

به خاطر داشته باشيد كه ارايه ي پاسخ هاي كلي و مبهم نمي تواند فرزندتان را قانع كند. پس شفاف و روشن باشيد و ازبيان زود به هنگام و يا ديرتر از موعد نكات جنسي خودداري كنيد.

همچنين ميزان اطلاعات بايد متناسب با رشد جنسي نوجوان تان باشد. در دخترها از 10 تا 17 سالگي و در پسرها از 12 تا 19 سالگي زمان مناسبي خواهد بود.

يكي از روش هاي مناسب براي ارايه ي پاسخ صحيح ان است كه اگر در پاسخ گويي به سئوالات نوجوان تان دچار ترديد هستيد به او بگوييد كه فردا جواب سوالش را مي دهيد.

مراقب باشيد كه زياد فردا، فردا نكنيد. زيرا در اين موقع ممكن است نوجوان شما به سراغ كسي ديگر برود. همچنين بدترين جواب اين است كه بگويد تو هنوز كوچك هستي. مسلما زماني كه نوجوان سئوالي مي پرسد چيزي در ذهن خود دارد.

با گرايش نوجوان به جنس مخالف چگونه برخورد كنيم؟
در اين سنين غريزه جنسي در فرزند نوجوان شما فعال تر از قبل مي شود و موجب ايجاد گرايشاتي نسبت به جنس مخالف مي شود كه يك امر طبيعي است و نبايد نگران و دستپاچه شويد.

بهتر است اطلاعات خود را در زمينه چگونگي آموزش ارتباط با جنس مخالف، چگونگي كنترل آن و خطرات آن به روز نگه داريد تا بتوانيد اطلاعات لازم را به او منتقل كنيد.

هرگونه افراط و تفريط در ارايه ي اطلاعات صحيح به فرزندتان مي تواند ناكارآمد باشد و لازم است تا متناسب با شرايط جسمي، زماني و ميزان درك و فهم اوعمل كنيد.

نكات زير در خصوص ارتباط با جنس مخالف به شما كمك مي كند تا بتوانيد بهترين شيوه ي عمل را در پيش بگيريد و از ايجاد مشكل خودداري كنيد:

منبع : كودك و نوجوان-مهم ترين دانستني هاي تربيت جنسي نوجوانان

در طي دوران مياني كودكي (6 تا 12 سالگي)، دوستي ها و روابط با همسن و سالان بسيار حائز اهميت مي شوند. از آنجايي كه كودك شروع به سپري كردن زمان زيادي با همسن و سالان خود مي‌كند. اين امر بسيار مهم است كه جايگاه خود را بين گروه اجتماعي خود پيدا كنند. اين امر نيازمند توجه بيشتر به نقش هاي اجتماعي و توانايي بالا براي توجه كردن به نقطه نظرات و ديدگاه هاي مردم مي باشد. در اين مواقع موقعيت هاي اجتماعي داراي اهميت مي شوند و كودكان بايد براي اينها رقابت كنند.

براي مطالعه بيشتر:

۶ تا ۸ سالگي (كودكي ميانه)

چگونگي برخورد و رفتار همسن و سالان كودك با وي، او را در جايگاه هاي مختلف اجتماعي قرار مي دهد. كودكان محبوب آنهايي هستند كه توجهات مثبتي از همسن و سالان خود دريافت مي كنند. كودكان طرد شده توجهات مثبت كمتري از دوستان خود دريافت مي كنند كه بيشترشان هم منفي است. آنها به شكل فعالي مورد تنفر واقع مي شوند. كودكان سر به هوا و اهمال كار معمولا به جاي تنفر از سوي همسن و سالان، ناديده گرفته مي شوند. كودكاني كه اهل بحث و مجادله هستند معمولا هر دو توجهات منفي و مثبت را دريافت مي كنند. كودكاني كه از لحاظ روحي و جسمي توسط تعدادي از همسن و سالان خود دستخوش فريب قرار ميگيرند به شكل فعال آسيب پذير هستند. در نهايت قلدر ها ، كودكاني هستند كه بدون هرگونه انگيزه اي به شكل پرخاشگرانه به منظور تسلط بر ساير كودكان عمل مي كنند.

چرا بعضي از كودكان محبوب هستند ولي برخي نه ؟

عوامل و دلايل گوناگوني مبني بر رفتارهاي گوناگون كودكان وجود دارد. كودكان محبوب به نظر مي رسد از لحاظ فيزيكي جذاب بوده و در شروع و نگهداري روابط مثبت دوستانه، توانا هستند و از لحاظ اجتماعي اين شايستگي را دارند.

كودكان طرد شده معمولا به شكل منفي مورد رفتار ديگران قرار ميگرند زيرا خشمگين هستند. آنها توانايي هاي اجتماعي و رقابتي خود را بيش از آني كه هست برآورد مي‌كنند و تنفر بقيه نسبت به خود را ناديده مي گيرند.

كودكان سر به هوا ، كمتر اجتماعي هستند، اما پرخاشگر يا خجالتي هم نيستند. موقعيت اجتماعي آنها معمولا با گذر زمان پيشرفت مي كند. آنها معمولا به شكل جدي و محترمانه رفتار مي كنند، همكاري كرده و معمولا توسط معلمين مورد تحسين واقع مي شوند.

كودكاني كه اهل بحث و مجادله هستند، پرخاشگر بوده اما تاوان اين را با استفاده از جوك ها و توانايي هاي اجتماعي مي پردازند تا ارتباطات خود با ديگران را از دست ندهند.

كودكاني كه از لحاظ روحي و جسمي توسط تعدادي از همسن و سالان خود دستخوش فريب قرار مي‌گيرند، سريعا عصباني مي شوند و رفتارهاي كودكانه و وابسته، از خود نشان مي دهند.

قلدرها معمولا بدون هيچ انگيزه اي ، پرخاشگر هستند كه اين امر براي نحوه رفتار آنها مفيد است. (آنچه را كه مي خواهند به دست مي آورند)

بيشتر بخوانيد:

خجالت يا كمرويي و كناره گيري اجتماعي كودكان

عزت نفس :

دوران مياني كودكي زماني است كه اكثر كودكان شروع به قضاوت در مورد خود مي كنند و توسط ديگران هم مورد قضاوت قرار مي گيرند. اگر كودك خود را شايسته و باهوش ببيند، و آن چيزي كه هست را دوست داشته باشد، احترام و اعتماد به نفس خوبي خواهد داشت.

منبع : كودك و نوجوان-توانايي هاي اجتماعي در دوره كودكي ميانه