روانشناسي نوين

اگر فرزند نوجوان داشته باشيد، فكر اين كه او مواد مخدر مصرف كند، موجي از احساسات شديد و آزار دهنده را در وجود شما بر مي انگيزد، خشم، ترس، نااميدي، و احساس بي پناهي تنها برخي از اين احساسات هستند.

مشكل اينجاست كه، در موقعيتي با چنين آشوب روحي ناشي از كشف احتمال اينكه در حال زندگي با فردي معتاد هستيد، بايد بتوانيد مشخص كنيد كه آيا واقعا نوجوان شما مواد مصرف مي كند يا اينكه شما زيادي منفي باف هستيد. بستن درها، تغييرات مداوم در روحيه، يا پنهان كاري مي توانند صرفا رفتارهاي معمول يك نوجوان براي دفاع از حريم خصوصي خود باشند، ولي همچنين مي توانند نشانه هايي باشند از مسئله اي ناگوار. اما چگونه حقيقت را دريابيم؟

جواب ساده اي براي اين سوال وجود ندارد، اما راه هايي وجود دارند تا بتوانيد مشخص كنيد كه آيا فرزند شما مواد مصرف مي كند.

بايد از او بپرسيد
مستقيم ترين راه براي خلاص شدن از نگراني ها اين است كه از فرزند خود مستقيما بپرسيد. اين بهترين قدم ابتدايي است اگر نگران مصرف مواد مخدر توسط فرزند خود هستيد. اما پيش از آنكه اين كار را انجام دهيد، بايد به مسائل زير توجه داشته باشيد:

بايد دلايل روشن و منطقي براي اينكه چرا فكر مي كنيد نوجوان مواد مصرف مي كند، داشته باشيد. نمونه هاي مشخصي داشته باشيد كه بتوانيد به آنها استناد كنيد.
براي پيامد هاي احتمالي آماده باشيد، اگر قبول كردند كه مواد مصرف مي كنند، چه خواهيد كرد و چه خواهيد گفت؟ اگر خشمگين و احساساتي شدند چه خواهيد كرد؟
چگونه اين مسئله را به آنها انتقال خواهيد داد كه بيشتر نگران او هستيد و مي خواهيد به او كمك كنيد تا اينكه او را تنبيه و مجازات كنيد؟
اگر نمي دانيد چگونه مسئله را با فرزند خود مطرح كنيد، پرسيدن اين كه مصرف مواد مخدر چقدر در مدرسه شايع شده است مي تواند شروع خوبي باشد، يا اين كه نظر دوستان او در باره ي مصرف مواد مخدر والكل چيست؟ نوجوانان بيشتر مايل هستند درباره ي ديگران صحبت كنند تا خودشان. اين گفت وگو به شما نگرشي از گرايش هاي و عادات دوستان و همسالان فرزند شما خواهد داد و همچنين ديدي بهتر از زمينه ي فكري خود او پيدا خواهيد كرد.

اگر احساس كرديد بحث زيادي كشدار شده و چيز بيشتري متوجه نمي شويد، مي توانيد گفت و گو را با پرسيدن اين كه آيا آنها تابحال در حظور او الكل يا مواد مخدر مصرف كرده اند، و سپس بررسي كنيد كه آيا كسي به او مصرف مواد مخدر را پيشنهاد داده است يا خير. اگر پاسخ او مثبت بود، شما مي توانيد بپرسيد كه آيا امتحان كرده اند، و اين كه آيا بيشتر از يك بار اتفاق افتاده است و سوالاتي از اين دست را بپرسيد. پس شما نقطه ي اتكايي براي مطرح كردن نگراني بزرگتر خود در مورد احتمال مصرف مداوم او و مشكل احتمالي داريد.

علارغم تلاش شما، اما اين احتمال وجود دارد كه بخشي از حرف هاي او و يا تمام آن دروغ باشد. اگر فكر مي كنيد انكار كردن هاي نوجوان حقيقت ندارد به آنها دوباره گوشزد كنيد كه چرا فكر مي كنيد كه آنها حقيقت را بيان نمي كنند، و به آنها به آنها فرصت دهيد تا پذيرفته و يا نگراني شما را برطرف سازند.

همچنين اين مسئله اهميت دارد كه آنها را متوجه كنيد كه اگر بپذيرند كه مشكلي وجود دارد تحمل شنيدن آن را داريد، اما اگر دروغ بگويند مشكلات ديگري در رابطه ي شما با او به وجود خواهد آمد. در نهايت اگر نمي خواهند و يا نمي توانند حقيقت را براي شما بيان كنند، كار زيادي براي وادار كردن او از دست شما ساخته نخواهد بود (بسياري از بزرگسالان با مشكل اعتياد به مواد مخدر زمان طولاني را صرف دروغ گفتن به خود و ديگران مي كنند).

اگر پذيرفتند كه مواد مخدر مصرف مي كنند، بنابراين اولين پاسخ شما تشكر از صداقت او خواهد بود. پاسخ بعدي به او نبايد پرسيدن”چرا؟” باشد، بلكه بجاي آن چيزي شبيه به “اين موضوع خيلي مرا نگران مي كند، از اين كاري كه انجام مي دهي چه احساسي داري؟” بهتر خواهد بود، چنين پاسخي از طرف شما توانايي شما براي ايستادگي در برابر اين حقيقت را به نمايش مي گذارد، و زمينه را براي ادامه ي گفت و گو فراهم مي سازد.

توجه داشته باشيد كه با اينكه دروغ گفتن در باره ي مصرف مواد مخدر معمول است، برخي اوقات والدين به شدت نگرانند كه فرزند آنها به دروغ مصرف مواد مخدر را انكار مي كنند، در حالي كه اينگونه نيست و نوجوان حقيقت را بيان كرده است. اگر پاسخ او در باره ي كارهايي كه شك شما را برانگيخته اند قانع كننده باشند سعي كنيد آنها را باور كنيد.

از نزديكتر مسئله را بررسي كنيد
اگر هنوز شك شما برطرف نشده است، و نوجوان نيز مصرف مواد مخدر را همچنان انكار مي كند، بنابراين شما بايد از نزديكتر اين مسئله را بررسي كنيد.

برخي از كارهايي كه مي توانيد انجام دهيد از اين قرار هستند:

با معلمان او صحبت كنيد و ببينيد كه آيا آنها متوجه موضوعي شده اند.
مراقب پول هاي خود باشيد و دسترسي او را به پول ها مورد توجه قرار دهيد
به تغييرات در هزينه هاي آنها توجه كنيد
هنگامي كه از خانه بيرون مي رود بررسي كنيد كه به جايي رفته باشد كه به شما گفته است، براي مثال مي توانيد با والدين دوست او تماس گرفته و مطمئن شويد كه به آنجا رفته است.
اتاق او را بگرديد (با او صادق باشيد و با صراحت در حضور آنها اين كار را انجام دهيد و يا به آنها بگوييد كه اتاق او را گشته ايد). حريم خصوصي براي نوجوان اهميت زيادي دارد، و نبايد براي مسائل غير ضروري آن را نقض كرد، اما خطري كه در اين موضوع و جود دارد اين كار شما را توجيه مي كند.

منبع:كانون مشاوران ايران-مصرف مواد مخدر در نوجوانان